Me vil lage jord av beste kvalitet i kompostanlegget vårt
Emil Bøen og Per Johan Hove ser innimellom avfall som ikkje skal i komposten.
Og då treng me hjelp frå deg
– Kompost kan brukast i bed, blomsterkrukker, dyrking av grønsaker og mykje meir. For at komposten skal verte best mogeleg, må me syte for å at den vert laga av best mogeleg råvarer, forklarar HMS- og kvalitetsleiar i SIMAS, Dagny Karin Ugulsvik Alvik.
Oppskrifta SIMAS nyttar er kompost laga av 50 % matavfall, og 50 % hage-/parkavfall.
Nokre typiske feil i sortering av matavfall
– Sogningane er flinke til å sortere matavfallet sitt, men innimellom ser me ting som ikkje skal hamne i komposten vår, seier Per Johan Hove og Emil Bøen som arbeider på kompostanlegget.
Det er kun mat-, plante-, og hageavfall som kan brytast ned til kompost me ynskjer skal bli kasta i det våtorganiske avfallet. Dei fortel at det er ein del papir som kjem i den våtorganiske dunken. Papir som er reint skal i papiravfall, og er det blautt eller fult med mat, skal det i restavfallet. Brødposar av papir kjem òg ofte i matavfallet, men dei skal i papiravfallet.
– Det er lov å ha ei avis eller eggekartong nedst i matavfalldunken slik at du unngår at det blir så skittent i behaldaren, eller at avfallet frys fast, men du kan ikkje kaste aviser og eggekartongar i våtorganisk, forklarar Emil.
Og det er kun innhaldet i metall- og glasemballasjen som skal i våtorganisk. Dersom syltetøyglasa òg vert kasta i den våtorganiske dunken, kan det verte glasbrot i komposten.
Det er òg viktig at det vert brukt bioposar til å kaste matavfallet i. Vanlege plastposar vil føre til at det vert mikroplast i komposten.
Det vert mykje ekstra arbeid å sortere ut alt som kjem med matavfallet som ikkje skal vere med i komposten, og komposten får ikkje god nok kvalitet om det er mykje feil i den, forklarar Per Johan.
Dette skal i matavfallet
Skrell
Skrottar
Kaffegrut med og utan filter
Eggeskal
Tørkepapir og serviettar med matrester
Nøtteskal
Rekeskal
Teposar og teblad
Små fiske- og kjøtbein
Grønsaker
Frukt
Mjøl, gryn og sukker
Brød og kaker
Ris og pasta
Fisk og skaldyr
Komposterbare produkt
Avskårne blomar
Potteplanter
Krydderplanter
Hageavfall
Dette skal ikkje i matavfallet
Matavfall med emballasje
Store restar feitt og matolje
Hundeposar (alle typar)
Store kjøtbein
Kattesand
Snus og røyk
Bomull og q-tips
Tyggis
Snus
Mykje å halde styr på? Last ned sorteingsguiden, print han ut, og heng han gjerne opp på innsida av skåpet ditt.
Kompost for å betre jorda
Kompost er det «svarte gullet i hagen», fordi kompost gjev tilbake næringsstoff til jorda. Næringsstoffet inneheld rikeleg med mikroorganismar og humus. Dette bidreg til å betre jordstrukturen ved at jorda vert meir luftig og betrar evna til å halde på vatn.
Slik brukar du kompost
Du kan ikkje plante direkte i rein kompost, men blande komposten med jord, sand eller liknande i forholdet 30/70, der 30 % er kompost.